Er komt een nieuwe Omgevingswet. Nog niet helemaal duidelijk is wanneer de invoeringsdatum is. De geplande invoeringsdatum was 1 januari 2022. Het is nog niet helemaal duidelijk of deze datum haalbaar is. De nieuwe omgevingswet heeft gevolgen voor het vergunningsvrij bouwen van mantelzorgwoningen.
Mantelzorg.nl -de landelijke belangenvereniging voor mantelzorgers- is bang  dat gemeenten vergunningsvrije mantelzorgwoningen zullen beperken als de wet eenmaal is ingevoerd. Gemeenten krijgen dan namelijk meer vrijheid om zelf regels op te stellen voor mantelzorgwoningen.

Wat is een mantelzorgwoning?
Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woning op het terrein van je huis voor degene die zorg nodig heeft. Mantelzorgers kunnen ook zelf in de mantelzorgwoning gaan wonen. In dat geval woont degene die zorg nodig heeft in het bijbehorende huis.
Er zijn kant-en-klare mantelzorgwoningen, of het kan gaan om een aanbouw aan het huis. Ook een bestaand bouwwerk bij het huis, bijvoorbeeld een garage, kan omgebouwd worden tot mantelzorgwoning.

Huidige situatie mantelzorgwoningen
Onder de 5 miljoen mantelzorgers die Nederland telt, is er veel vraag naar mantelzorgwoningen. Om aan de vraag aan mantelzorgwoningen tegemoet te komen, is in 2014 de regeling voor het vergunningsvrij bouwen van een mantelzorgwoning geïntroduceerd. Dit is landelijke wetgeving, waar gemeenten niet vanaf mogen wijken.
Wanneer wordt voldaan aan een aantal (bouwkundige) regels en er is mantelzorg nodig, dan kan zonder vergunning een mantelzorgwoning worden geplaatst of gebouwd. Dit kan in principe zonder de gemeente. Een gemeente kan wel vragen om een verklaring waaruit blijkt dat mantelzorg nodig is: een mantelzorgverklaring.

Wat gaat er veranderen in de nieuwe Omgevingswet rond mantelzorgwoningen?
In de Omgevingswet, zal dit niet langer landelijke regelgeving zijn. Met de Omgevingswet krijgen gemeenten meer vrijheid om zelf regels op te stellen. Het is dan namelijk aan de gemeenten of ze deze regel zullen overnemen, wijzigen of schrappen.

Wat kunnen de gevolgen hiervan zijn?
Het kan zijn dat gemeenten extra eisen gaan opnemen, bijvoorbeeld dat een mantelzorgwoning verplaatsbaar moet zijn. In het ergste geval zal een vergunningsvrije mantelzorgwoningen bijna niet meer mogelijk zijn. Ook kunnen gemeenten de regels voor het vergunningsvrij bouwen van mantelzorgwoningen juist verruimen. Bijvoorbeeld wanneer nog geen sprake is van mantelzorg, zodat mensen zich voor kunnen bereiden op de toekomst. In sommige gemeentes zijn zogenaamde pré-mantelzorgwoningen nu ook al mogelijk. Er zullen meer verschillen ontstaan tussen gemeenten.

Bekijk hier de documentaire op NPO2.